Let op: dit artikel bevat heftige verhalen over euthanasie en zelfdoding die als schokkend ervaren kunnen worden.
Wat als je in de bloei van je leven staat maar mentaal zo erg lijdt dat euthanasie je enige optie lijkt? Uit recente cijfers van Expertisecentrum Euthanasie blijkt dat het aantal euthanasieverzoeken nog nooit zo hoog is geweest. De destijds 23-jarige Laura* diende in 2019 na jaren vol uitzichtloosheid een euthanasieverzoek in. Ze blikt nu terug op deze heftige periode. Volgens Laura moet mentale problematiek zichtbaarder worden in de startersgeneratie.
De huidige cijfers rondom psychische klachten onder jongvolwassenen liegen er niet om. Meer dan de helft van deze groep ervaart namelijk mentale klachten. Laura voelt juist nú de noodzaak om haar persoonlijke en kwetsbare verhaal met leeftijdsgenoten te delen. De oorsprong van Laura’s mentale problematiek begint bij haar al op 3-jarige leeftijd. Haar ouders liggen op dat moment in een heftige echtscheiding. Alhoewel ze nog klein is, krijgt ze onbewust alle nare emoties mee.
“Vanwege de scheiding heb ik een hechtingsstoornis ontwikkeld. Ik was constant bang. Zelfs als mijn moeder en vader naar een andere ruimte gingen, dacht ik echt dat ze mij voor altijd gingen verlaten”, vertelt ze. Haar moeder merkt dat Laura haar emoties niet goed kan uiten en stapt naar een kinderpsychiater. Uit het onderzoek komt niks nieuws naar voren.
Volgens Laura heeft de arts destijds aangegeven dat haar uitingsvermogen waarschijnlijk door de scheiding is aangetast. “Mijn moeder was ervan overtuigd dat er wél iets anders met mij aan de hand was en nam zelf het heft in handen”, aldus Laura zelf. Tot haar zestiende gaat ze van dokter naar dokter voor verschillende onderzoeken. Keer op keer vinden ze niks anders dan de hechtingsproblematiek.
van school af
Pas als Laura een puber is, leuke vrienden heeft en in haar eindexamenjaar zit, komt er wel iets uit de onderzoeken. “Ik werd toen gediagnosticeerd met autisme. Daar kon ik me totaal niet in vinden en het riep vooral heel veel onbegrip bij mij op”, legt Laura uit.
Voor haar moeder is de diagnose volgens Laura na al die jaren doktersbezoeken juist een opluchting. Ze besluit Laura van school af te halen. Ze heeft haar moeder dit in het verleden vaak kwalijk genomen. Toch snapt Laura nu dat haar moeder destijds haar diagnose serieus wilde nemen. Door haar van school af te halen wilde ze haar extra bescherming bieden. Vanwege de diagnose gaat Laura naar een begeleide woongroep met leeftijdsgenoten. “Ik wilde gewoon mijn examens halen en terug naar mijn reguliere school”, vertelt ze. Ze beleeft die periode in een stroomversnelling. “De grond werd naar mijn mening onder mijn voeten vandaan gehaald en ik had nergens meer grip op. Het was heel moeilijk voor mij.”
zelfstandig
Na veel woongroepen, tegenslagen en behandelingen die volgens Laura niet aanslaan, haalt ze uiteindelijk wel haar middelbareschooldiploma. Omdat ze dan achttien jaar is, krijgt ze het voor elkaar om zelfstandig op kamers te wonen. Een periode van veel licht breekt voor haar aan: Laura mag naar haar droomschool. Op deze vakschool voor creatief talent ervaart ze voor het eerst weer vrijheid. “Het was een verademing. Ik kon weer sociale contacten opbouwen. Kleine dingen zoals eindelijk weer vriendinnen mee naar huis nemen, werden voor mij lichtpuntjes.”
In het tweede jaar van de opleiding krijgt ze te maken met een enorme prestatiedruk en verslechtert haar relatie met haar moeder. Laura voelt zich absoluut niet lekker in haar vel en raakt in een neerwaartse spiraal. “Ik verzuimde en kwam te veel achter te liggen met school.” Uiteindelijk moet ze opnieuw van school af. Tot grote teleurstelling moet Laura, noodgedwongen door haar mentale welzijn, haar kamer inruilen voor een opname op de PAAZ. Dat is een psychiatrische afdeling in het Ziekenhuis.
“Ik snapte het ergens wel omdat ik niet lekker in mijn vel zat, maar het was alsnog heel surrealistisch en abrupt voor mij”, legt Laura uit. In die periode worden er veel behandelingen gestart. Deze blijken volgens haar allemaal niet aan te slaan. “Mijn hoofd raakte zo overvol. Er werd constant benadrukt dat ik niet meer naar school kon en te ziek was. Ik werd gek van al die gedachten.” Laura krijgt een depressie en steeds vaker komen suïcidale gedachten om de hoek kijken. “Het was een verschrikkelijke periode. Ik kreeg geen pauze van mijn heftige gedachten omdat iedereen op die afdeling mentaal ongezond was.”
diepste dal
Laura leidt naar haar zeggen een totaal geïsoleerd en eenzaam leven zonder vrienden. Na een lange periode op de PAAZ, zonder positief resultaat, gaat ze weer terug naar haar moeder. Dit keer krijgt ze antidepressiva, maar ook dit slaat niet aan. “Ik ben door die medicatie ontzettend veel aangekomen terwijl ik altijd dun ben geweest. Mijn zelfbeeld was daardoor nog slechter en ik zag alles nog somberder in”, vertelt Laura. Op dat moment is ze 22 jaar en nemen haar suïcidale gedachten toe. Ze ziet geen andere uitweg dan zichzelf van het leven beroven. Laura wordt in totaal zes keer opgenomen in het ziekenhuis. “Toen ik een overdosis nam, was dat echt de druppel voor mijn lichaam. Ik was compleet op en moest volledig revalideren.”
Na haar revalidatie volgt weer een periode waarin ze beschermd gaat wonen. Ze voelt zich allesbehalve thuis en belandt in haar diepste dal ooit. Na al haar pogingen om beter te worden en geen perspectief op de toekomst dient ze uiteindelijk een euthanasieverzoek in. “Het was niet dat ik me eventjes rot voelde, dit duurde al jaren en ik kon niet meer. Ik zag geen toekomst meer en ik wist niet hoe ik hieruit moest komen. Euthanasie zag ik als mijn enige, waardige uitweg van dit leven”, vertelt ze gemeend.
Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.
euthanasie
Laura doet research naar euthanasie en neemt zelf contact op met het Expertisecentrum Euthanasie. Een lange periode met trajecten volgt. “Bij euthanasie in combinatie met psychisch lijden zijn de eisen heel streng. Je moet aantonen dat je ‘ziek’ genoeg bent. Het moet allemaal worden uitgesloten dat je alles hebt geprobeerd. Dan kan er alsnog nog twee jaar overheen gaan. Ik vond dat destijds een hele lange periode als je zo depressief en suïcidaal bent”, legt Laura uit.
De tijd na het indienen van haar verzoek vindt Laura moeilijk om helder te herinneren. “Ik kan het niet precies terughalen, het voelt als een waas omdat ik die tijd zo verdrongen heb. Ik voelde ergens ook een opluchting omdat ik eindelijk de kans had om te sterven”, vertelt ze openhartig.
hoop
Laura heeft zich nooit kunnen vinden in de diagnose autisme. Ze besluit in 2019 om opnieuw een test te doen bij de GGD. Hieruit komt inderdaad naar voren dat ze geen autisme heeft. Wel wordt ze gediagnosticeerd met een Emotie Regulatie Stoornis. Deze heeft ze al ontwikkeld op haar derde, toen haar ouders gingen scheiden. Vanaf daar vallen meerdere puzzelstukjes op hun plek en kan ze haar eigen gedrag en emoties beter verklaren. Voor behandelingen staat ze meer open en deze lijken dit keer ook aan te slaan.
Dan breekt de coronapandemie aan. Voor velen een vloek maar voor haar een zegen. “Destijds was corona nog heel erg nieuw en was de impact ervan heel groot op iedereens leven. In de groep waar ik woonde moesten de meeste mensen dus noodgewonden terug naar hun ouderlijk huis”, vertelt ze. Ze leert vlak voor die periode haar vriend kennen. Het was voor Laura op dat moment geen optie om bij haar moeder terug te keren dus gaat ze bij de ouders van haar vriend wonen. Vanuit daar verhuist ze naar een studio en krijgt ze ambulante hulp.
Doordat ze voor haar idee voor het eerst de juiste therapie krijgt, verandert haar leven compleet. “Dat diepe dal had ik echt nodig om weer wat lichtpuntjes te zien.” Langzaam maar zeker krijgt Laura weer perspectief op haar toekomst. Haar euthanasieverzoek trekt ze weloverwogen in.
bespreekbaar maken
“Ik had andere behandelingen nodig om uit dat diepe dal te komen. Destijds leek euthanasie de enige optie, maar ik had gewoon de juiste hulp nodig”, vertelt Laura. Volgens haar is echt gezien worden een van de belangrijkste dingen binnen het mentale welzijn. “Ik voelde me vaak heel erg alleen. Mentale problematiek moet echt zichtbaarder worden in onze generatie.”
Laura voelt zich lekker in haar vel en gaat zelfs weer studeren, behaalt haar diploma, gaat samenwonen en heeft inmiddels een leuke baan. “Ik snap nu heel goed dat een euthanasieprocedure lang duurt, anders was ik er niet meer geweest”, vertelt ze. Ze hoopt door haar verhaal te delen, anderen te inspireren die in hetzelfde schuitje zitten. “Kijk wat voor mooi leven ik nu heb. Er is echt een Laura vóór mijn euthanasiewens en een Laura erna.”
Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-113 of chat of 113.nl.
*Laura’s naam is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
Lees hier ook het artikel “Vermijd het gesprek over euthanasie niet”.