De Kickstarters
Wrinkly the best: huidveroudering onder starters
Wist je dat na je 25ste de hoeveelheid collageen in je huid met één procent per jaar afneemt? Vanaf dat moment krijg je dus zichtbaar meer rimpels. Het proces van ouder worden kan een pittige realisatie voor jou als starter zijn. Je hebt het gevoel dat je nog midden in het leven staat, maar tegelijkertijd kunnen er zich al kleine ouderdomslijntjes vormen. Een cosmetisch arts en een gezondheidswetenschapper vertellen je meer over huidveroudering.
Aan ouder worden moeten we allemaal geloven. Toch kan het als je jong bent confronterend zijn om je eeuwige jeugd achter je te laten. Arie Dijkstra is gezondheidswetenschapper en hoogleraar. Volgens hem accepteren sommige starters het ouder worden minder makkelijk door hun eigen interpretatie van ouderdom. “Als je jouw eerste rimpel in de spiegel ziet, roept dat bepaalde gevoelens op. Vaak hebben we negatieve vooroordelen over ouder worden. Als je negatief denkt over ouder worden dan is dat kleine rimpeltje niet leuk. Het wordt meteen geassocieerd met zwakte en ziekte”, vertelt hij.
Arie beschrijft het als een stimulus, een soort teken, wat je interpreteert als gevolg van ouderdom. Deze interpretatie roept weer bepaalde gevoelens en associaties op. “Als je denkt dat je spierpijn door fitness komt dan ontwikkel je daar een hele andere reactie op, dan als je een vlekje hebt en denkt dat dit door ouderdom komt”, legt Arie uit. Bij een negatieve associatie kan het zijn dat je ouderdomstekenen probeert te vermijden. “Iemand kan het proces van ouder worden dan beïnvloeden, bijvoorbeeld door heel veel te sporten of door cosmetische ingrepen te doen”, vertelt Arie.
ouderdom beïnvloeden
Marguérite van Randwijck is cosmetisch arts en voorzitter van De Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde (NVCG). Zij pleit voor zo min mogelijk cosmetische ingrepen onder jongeren. “Een jonge huid heeft in principe geen ingrepen nodig. Je moet eigenlijk alleen iets doen als je daadwerkelijk ook iets van huidveroudering ziet”, vertelt Marguérite. “Preventief iets doen terwijl er nog niks te zien is? Dan zou ik je geld liever uitgeven aan een leuke tas. Het zijn best dure behandelingen en het is zonde om geld uit te geven als je nog niks ziet”, aldus de cosmetisch arts. Ze ziet dus niks in het fenomeen ‘baby botox’, hierbij wordt botox op de huid ingespoten om rimpels preventief te bestrijden.
Jongvolwassenen vinden een cosmetische ingreep steeds normaler worden en zien het ook vaker als een serieuze overweging. Dat bleek afgelopen jaar uit onderzoek van EenVandaag. Volgens Arie zit hier bij veel jongeren een enorm negatief zelfbeeld onder. “Bij mensen met een negatief zelfbeeld doet alles meer pijn. Mensen doen van alles om dat nare gevoel te repareren. Er schuilt vaak wanhoop achter een cosmetische ingreep op een jonge leeftijd”, legt de gezondheidswetenschapper uit.
Ook Marguérite ziet deze onzekerheid vaak terug in de praktijk. “Als je jong bent wil je er graag zo mooi mogelijk uitzien. Met alle filters van tegenwoordig zie je hoe je er op een andere, vaak onrealistische, manier ook uit zou kunnen zien”, vertelt ze. Een nieuwe hype is de bekende en realistische TikTok Bold Glamour-filter. Hierbij krijg je automatisch een laag make up opgesmeerd, zijn je poriën als sneeuw voor de zon verdwenen en fijne lijntjes onzichtbaar.
“Steeds meer jongeren willen zo’n filter-look ook in het echte leven nabootsen. Ze vergelijken zichzelf met onhaalbare voorbeelden. Eigenlijk creëer je een soort maskergelaat en wordt de wereld beetje bij beetje nepper”, aldus Marguérite. Volgens haar weet een goede arts hoe hij of zij met deze jongeren om moet gaan. “Je ziet jezelf en je eigen minderheden door een vergrootglas. Als cliënt heb je dus soms niet door wat je aan het doen bent. Dat vergrootglaseffect moet een arts goed begeleiden. Op een jongere leeftijd is het namelijk lastiger om daar doorheen te kijken dan wanneer je ouder bent”, vertelt ze.
Wil je toch een cosmetische ingreep op deze leeftijd laten doen? Volgens Marguérite is het dan extreem belangrijk om je te laten behandelen door een bevoegd en bekwaam arts. We spreken dan over een cosmetisch arts KNMG, een dermatoloog en een chirurg. “Als je jouw huid te veel behandelt op jonge leeftijd raak je jezelf een beetje kwijt. Doe alleen iets als het echt nodig is want je moet ouder durven te worden.” Marguérite spreekt van elegant ouder worden. “Ik pleit voor prachtig tachtig.”
Volgens Arie is het bestrijden en het beïnvloeden van ouder worden een tijdelijk gevecht met je negatieve associaties. “Het beeld over ouder worden kan namelijk worden bijgesteld. Op een bepaald punt realiseer je dat ouder worden een normaal proces is wat nu eenmaal bij het leven hoort. Vanuit daar ga je uiterlijke kenmerken meer accepteren en focus je meer op je basale gezondheid.”
Wat dan wel?
Wat je wel kan doen om rimpels te voorkomen op jonge leeftijd is het smeren van zonnebrandcrème. Met alle aankomende zonnestralen deze lente en zomer, is het belangrijk om je huid goed te beschermen. “SPF staat echt op nummer één. De grootste veroorzaker van rimpels is de zon. Het beste wat je kan doen is preventief zorgen dat je niet verbrand en goed bent ingesmeerd”, legt Marguérite uit. Ook in de winter moet je regelmatig blijven doorsmeren. Vrouwen moeten hierbij ook goed letten op het insmeren van de hals en het decolleté. In de praktijk behandelt Marguérite namelijk veel vrouwen die daar zonschade hebben opgelopen. “Verder is zo min mogelijk suiker goed tegen rimpels. Ook niet roken, veel water en weinig alcohol drinken hoort daarbij. Dat zijn echt leefstijldingen die je kan doen om je huid gezond te houden”, vertelt ze.
Op mentaal vlak raadt Arie aan om het proces van ouder worden intuïtief te volgen en te analyseren. “Je ziet opkomende rimpels, dat doet iets met je, laat dat gevoel inwerken en trek daar de conclusies uit die jij eruit wil trekken”, zegt hij. Volgens Arie horen worstelingen met ouder worden er gewoon bij. “Die rimpels zie je natuurlijk maar je kan er wel voor zorgen dat je er verzorgd bij loopt. Ook je standaarden passen zich per leeftijd aan.” Zo zijn de doelen die je in de sportschool stelt totaal anders op je 25ste dan op je 70ste. “Je hoort niemand klagen over de zwaartekracht, dat is met ouder worden ook zo. Je kunt er wel om gaan huilen maar je wordt hoe dan ook ouder. En dat is ook het mooie ervan!”
TIP: lees ook de column ‘maak van liefde weer een werkwoord’ hier!
Als leven overleven wordt: 23 en een euthanasiewens
Let op: dit artikel bevat heftige verhalen over euthanasie en zelfdoding die als schokkend ervaren kunnen worden.
Wat als je in de bloei van je leven staat maar mentaal zo erg lijdt dat euthanasie je enige optie lijkt? Uit recente cijfers van Expertisecentrum Euthanasie blijkt dat het aantal euthanasieverzoeken nog nooit zo hoog is geweest. De destijds 23-jarige Laura* diende in 2019 na jaren vol uitzichtloosheid een euthanasieverzoek in. Ze blikt nu terug op deze heftige periode. Volgens Laura moet mentale problematiek zichtbaarder worden in de startersgeneratie.
De huidige cijfers rondom psychische klachten onder jongvolwassenen liegen er niet om. Meer dan de helft van deze groep ervaart namelijk mentale klachten. Laura voelt juist nú de noodzaak om haar persoonlijke en kwetsbare verhaal met leeftijdsgenoten te delen. De oorsprong van Laura’s mentale problematiek begint bij haar al op 3-jarige leeftijd. Haar ouders liggen op dat moment in een heftige echtscheiding. Alhoewel ze nog klein is, krijgt ze onbewust alle nare emoties mee.
“Vanwege de scheiding heb ik een hechtingsstoornis ontwikkeld. Ik was constant bang. Zelfs als mijn moeder en vader naar een andere ruimte gingen, dacht ik echt dat ze mij voor altijd gingen verlaten”, vertelt ze. Haar moeder merkt dat Laura haar emoties niet goed kan uiten en stapt naar een kinderpsychiater. Uit het onderzoek komt niks nieuws naar voren.
Volgens Laura heeft de arts destijds aangegeven dat haar uitingsvermogen waarschijnlijk door de scheiding is aangetast. “Mijn moeder was ervan overtuigd dat er wél iets anders met mij aan de hand was en nam zelf het heft in handen”, aldus Laura zelf. Tot haar zestiende gaat ze van dokter naar dokter voor verschillende onderzoeken. Keer op keer vinden ze niks anders dan de hechtingsproblematiek.
van school af
Pas als Laura een puber is, leuke vrienden heeft en in haar eindexamenjaar zit, komt er wel iets uit de onderzoeken. “Ik werd toen gediagnosticeerd met autisme. Daar kon ik me totaal niet in vinden en het riep vooral heel veel onbegrip bij mij op”, legt Laura uit.
Voor haar moeder is de diagnose volgens Laura na al die jaren doktersbezoeken juist een opluchting. Ze besluit Laura van school af te halen. Ze heeft haar moeder dit in het verleden vaak kwalijk genomen. Toch snapt Laura nu dat haar moeder destijds haar diagnose serieus wilde nemen. Door haar van school af te halen wilde ze haar extra bescherming bieden. Vanwege de diagnose gaat Laura naar een begeleide woongroep met leeftijdsgenoten. “Ik wilde gewoon mijn examens halen en terug naar mijn reguliere school”, vertelt ze. Ze beleeft die periode in een stroomversnelling. “De grond werd naar mijn mening onder mijn voeten vandaan gehaald en ik had nergens meer grip op. Het was heel moeilijk voor mij.”
zelfstandig
Na veel woongroepen, tegenslagen en behandelingen die volgens Laura niet aanslaan, haalt ze uiteindelijk wel haar middelbareschooldiploma. Omdat ze dan achttien jaar is, krijgt ze het voor elkaar om zelfstandig op kamers te wonen. Een periode van veel licht breekt voor haar aan: Laura mag naar haar droomschool. Op deze vakschool voor creatief talent ervaart ze voor het eerst weer vrijheid. “Het was een verademing. Ik kon weer sociale contacten opbouwen. Kleine dingen zoals eindelijk weer vriendinnen mee naar huis nemen, werden voor mij lichtpuntjes.”
In het tweede jaar van de opleiding krijgt ze te maken met een enorme prestatiedruk en verslechtert haar relatie met haar moeder. Laura voelt zich absoluut niet lekker in haar vel en raakt in een neerwaartse spiraal. “Ik verzuimde en kwam te veel achter te liggen met school.” Uiteindelijk moet ze opnieuw van school af. Tot grote teleurstelling moet Laura, noodgedwongen door haar mentale welzijn, haar kamer inruilen voor een opname op de PAAZ. Dat is een psychiatrische afdeling in het Ziekenhuis.
“Ik snapte het ergens wel omdat ik niet lekker in mijn vel zat, maar het was alsnog heel surrealistisch en abrupt voor mij”, legt Laura uit. In die periode worden er veel behandelingen gestart. Deze blijken volgens haar allemaal niet aan te slaan. “Mijn hoofd raakte zo overvol. Er werd constant benadrukt dat ik niet meer naar school kon en te ziek was. Ik werd gek van al die gedachten.” Laura krijgt een depressie en steeds vaker komen suïcidale gedachten om de hoek kijken. “Het was een verschrikkelijke periode. Ik kreeg geen pauze van mijn heftige gedachten omdat iedereen op die afdeling mentaal ongezond was.”
diepste dal
Laura leidt naar haar zeggen een totaal geïsoleerd en eenzaam leven zonder vrienden. Na een lange periode op de PAAZ, zonder positief resultaat, gaat ze weer terug naar haar moeder. Dit keer krijgt ze antidepressiva, maar ook dit slaat niet aan. “Ik ben door die medicatie ontzettend veel aangekomen terwijl ik altijd dun ben geweest. Mijn zelfbeeld was daardoor nog slechter en ik zag alles nog somberder in”, vertelt Laura. Op dat moment is ze 22 jaar en nemen haar suïcidale gedachten toe. Ze ziet geen andere uitweg dan zichzelf van het leven beroven. Laura wordt in totaal zes keer opgenomen in het ziekenhuis. “Toen ik een overdosis nam, was dat echt de druppel voor mijn lichaam. Ik was compleet op en moest volledig revalideren.”
Na haar revalidatie volgt weer een periode waarin ze beschermd gaat wonen. Ze voelt zich allesbehalve thuis en belandt in haar diepste dal ooit. Na al haar pogingen om beter te worden en geen perspectief op de toekomst dient ze uiteindelijk een euthanasieverzoek in. “Het was niet dat ik me eventjes rot voelde, dit duurde al jaren en ik kon niet meer. Ik zag geen toekomst meer en ik wist niet hoe ik hieruit moest komen. Euthanasie zag ik als mijn enige, waardige uitweg van dit leven”, vertelt ze gemeend.
Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.
euthanasie
Laura doet research naar euthanasie en neemt zelf contact op met het Expertisecentrum Euthanasie. Een lange periode met trajecten volgt. “Bij euthanasie in combinatie met psychisch lijden zijn de eisen heel streng. Je moet aantonen dat je ‘ziek’ genoeg bent. Het moet allemaal worden uitgesloten dat je alles hebt geprobeerd. Dan kan er alsnog nog twee jaar overheen gaan. Ik vond dat destijds een hele lange periode als je zo depressief en suïcidaal bent”, legt Laura uit.
De tijd na het indienen van haar verzoek vindt Laura moeilijk om helder te herinneren. “Ik kan het niet precies terughalen, het voelt als een waas omdat ik die tijd zo verdrongen heb. Ik voelde ergens ook een opluchting omdat ik eindelijk de kans had om te sterven”, vertelt ze openhartig.
hoop
Laura heeft zich nooit kunnen vinden in de diagnose autisme. Ze besluit in 2019 om opnieuw een test te doen bij de GGD. Hieruit komt inderdaad naar voren dat ze geen autisme heeft. Wel wordt ze gediagnosticeerd met een Emotie Regulatie Stoornis. Deze heeft ze al ontwikkeld op haar derde, toen haar ouders gingen scheiden. Vanaf daar vallen meerdere puzzelstukjes op hun plek en kan ze haar eigen gedrag en emoties beter verklaren. Voor behandelingen staat ze meer open en deze lijken dit keer ook aan te slaan.
Dan breekt de coronapandemie aan. Voor velen een vloek maar voor haar een zegen. “Destijds was corona nog heel erg nieuw en was de impact ervan heel groot op iedereens leven. In de groep waar ik woonde moesten de meeste mensen dus noodgewonden terug naar hun ouderlijk huis”, vertelt ze. Ze leert vlak voor die periode haar vriend kennen. Het was voor Laura op dat moment geen optie om bij haar moeder terug te keren dus gaat ze bij de ouders van haar vriend wonen. Vanuit daar verhuist ze naar een studio en krijgt ze ambulante hulp.
Doordat ze voor haar idee voor het eerst de juiste therapie krijgt, verandert haar leven compleet. “Dat diepe dal had ik echt nodig om weer wat lichtpuntjes te zien.” Langzaam maar zeker krijgt Laura weer perspectief op haar toekomst. Haar euthanasieverzoek trekt ze weloverwogen in.
bespreekbaar maken
“Ik had andere behandelingen nodig om uit dat diepe dal te komen. Destijds leek euthanasie de enige optie, maar ik had gewoon de juiste hulp nodig”, vertelt Laura. Volgens haar is echt gezien worden een van de belangrijkste dingen binnen het mentale welzijn. “Ik voelde me vaak heel erg alleen. Mentale problematiek moet echt zichtbaarder worden in onze generatie.”
Laura voelt zich lekker in haar vel en gaat zelfs weer studeren, behaalt haar diploma, gaat samenwonen en heeft inmiddels een leuke baan. “Ik snap nu heel goed dat een euthanasieprocedure lang duurt, anders was ik er niet meer geweest”, vertelt ze. Ze hoopt door haar verhaal te delen, anderen te inspireren die in hetzelfde schuitje zitten. “Kijk wat voor mooi leven ik nu heb. Er is echt een Laura vóór mijn euthanasiewens en een Laura erna.”
Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-113 of chat of 113.nl.
*Laura’s naam is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
Lees hier ook het artikel “Vermijd het gesprek over euthanasie niet”.
“Vermijd het gesprek over euthanasie onder jongvolwassenen niet”
Afgelopen jaar zijn er een recordaantal aanvragen voor euthanasie bij Expertisecentrum Euthanasie binnengekomen. Een groep die relatief onzichtbaar is binnen deze aanvragen, zijn jongeren met psychische problematiek. Dick Bosscher zit in de Raad van bestuur van Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE). Hij benadrukt dat er op dit moment een taboe heerst onder jongeren met psychische problematiek. “Het gesprek moet niet ontweken worden.”
Volgens Dick is euthanasie een lang en complex proces. “Dat is niet voor niks”, benadrukt hij. Patiënten mogen namelijk geen overhaaste beslissingen nemen. Euthanasie is in Nederland onder strenge voorwaarden toegestaan. Er moet sprake zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Dat lijden kan het gevolg zijn van een lichamelijke ziekte, maar het kan ook psychisch zijn. Er wordt wettelijk geen onderscheid gemaakt tussen euthanasie door fysiek of psychisch lijden.
Toch is het lastig om vast te stellen wanneer iemand ondraaglijk psychisch lijdt. Een arts moet namelijk vaststellen of er bijvoorbeeld nog een behandeling mogelijk is en of echt alles is geprobeerd. Nederland is het eerste land ter wereld dat de euthanasiewet invoerde. Dat gebeurde in 2002. Toch is en blijft euthanasie een controversieel onderwerp. Het roept tot vandaag de dag nog vaak politieke en maatschappelijke discussies op.
Maak het bespreekbaar
Binnen de beroepsgroep van psychiaters heerst er een taboe op euthanasie, volgens Dick. “Patiënten worden vaak doorverwezen naar Expertisecentrum Euthanasie, terwijl de behandelaar juist zelf het traject met een patiënt moet aangaan”, vertelt hij. In de praktijk blijkt, naar zijn zeggen, dat het aantal psychiaters dat euthanasie wil toepassen aan het afnemen is. “Hierdoor is er een wachtlijst ontstaan van meer dan twee jaar.”
De NVVE is hier ontzettend boos over. Volgens hen is het plaatsen van patiënten op een wachtlijst ontkenning van de problematiek. “Ik zie mensen die al sinds hun veertiende een doodswens hebben en er al tien jaar mee rondlopen. Dat is schrijnend. Er is niemand die daar een serieus gesprek over aangaat, omdat psychiaters zeggen dat het bij je ziektebeeld hoort”, zegt Dick. Voor jongeren wordt euthanasie volgens hem zo minder makkelijk bespreekbaar.
Bij jongvolwassenen kan het gesprek over euthanasie, mede door hun leeftijd, een extra gevoelige kwestie zijn. Dat geldt ook voor het onderwerp zelfdoding. Het gesprek erover wordt vaak vermeden door de kwetsbaarheid van het onderwerp en de angst voor kopieergedrag. De commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie ziet een zorgelijke trend in het aantal toenemende suïcides onder jongeren tot 30 jaar. Het bespreekbaar maken ervan is daarom des te belangrijker.
Euthanasie onder jongeren
Volgens Noesja Hoffschlag, woordvoerder van Expertisecentrum Euthanasie, is het aantal euthanasieverzoeken onder jongeren vrij laag. In de leeftijdscategorie van starters ontving het centrum 77 meldingen in 2021. In iets minder dan de helft van de meldingen was de grondslag een psychiatrische aandoening. Dat het aantal relatief laag is, betekent niet dat het als onzichtbaar gezien moet worden. Volgens Noesja gaat een euthanasieverzoek hetzelfde in werking bij een jonge generatie.
“Voor elke euthanasieaanvraag, welke leeftijd dan ook, moet voldaan worden aan alle wettelijke zorgvuldigheidseisen”, legt ze uit. Deze eisen worden opgeslagen in een zogenoemde ‘EuthanasieCode’. Hierin staan alle stappen waaraan een arts moet voldoen om legaal euthanasie te verlenen.
Dick Bosscher is van mening dat er ook een taboe heerst onder jongeren met psychische problematiek. Het proces voor euthanasie is hierdoor lastig. “Bij kankerpatiënten bijvoorbeeld kun je relatief gezien makkelijker vaststellen of iemand uitbehandeld is. Wat je in de psychiatrie ziet, is dat psychiaters moeite hebben om een euthanasietraject aan te gaan. Er is altijd een nieuwe methode en nieuwe medicatie beschikbaar”, vertelt Dick. “Aan de ene kant willen we niet dat het proces makkelijk wordt. De zorgvuldigheid van deze stappen moet echt overeind blijven”, vervolgt hij.
Volgens hem hoeft het dus niet makkelijker te worden maar moeten jongvolwassenen vooral serieus worden genomen bij een verzoek. Voor oudere doelgroepen is deze dood volgens hem wat makkelijker bespreekbaar. “Als je het gesprek aangaat met mensen die diep in de put zitten, geeft het juist voor hen rust. Het ontwijken of vermijden zorgt alleen maar voor meer onzekerheid en eenzaamheid.” Ook het gesprek over euthanasie moet niet ontweken worden. “Het hoeft niet meteen te leiden tot een concreet plan, maar maak de optie bespreekbaar onder deze jonge generatie.”
Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.
Neem een ommetje tijdens je werkdag
Als je dit nu zittend leest, is dit je reminder om even je benen te gaan strekken. Vandaag is het namelijk Wandel Tijdens Je Werkdag! Te veel zitten heeft een negatief effect op je brein en gezondheid. De helft van alle werkende Nederlanders heeft een zittend beroep en dus is deze dag enorm van belang. Tari Simonis van Stichting Wandelnet vertelt je meer over de campagne.
De jaarlijkse dag staat dus in het teken van wandelen tijdens je normale werkdag. Volgens Tari is het belangrijk om hier aandacht aan te geven. “In Nederland zijn we echt kampioen zitten. We zitten ruim negen uur per dag, dat is echt ontzettend slecht voor je gezondheid.” Tari benadrukt dat meer wandelen ervoor zorgt dat je fitter blijft, je immuunsysteem wordt versterkt en het een positief effect heeft op je creativiteit.
“Als je gaat lopen, raken je hersenen beter doorbloed. Na een kleine wandeling ben je ook 70 procent besluitvaardiger”, legt ze uit. Niet zoveel zin in je werkdag? Meer wandelen kan daarnaast ook meer werkplezier opleveren. Volgens Tari verhoogt het de productiviteit en concentratie. Zo kan jij dus lekker blijven vlammen! Je hoort vaak om je heen dat je 10.000 stappen per dag moet zetten. Volgens Thea Kooiman van de Hartstichting zijn 8000 stappen ook ruim voldoende. Het gaat er vooral om dat je dagelijks in beweging blijft.
Hoe doe je mee?
Je kan als bedrijf meedoen met deze dag maar ook gewoon als individu. Uiteindelijk ben jij de baas over jouw lichaam en kun je zelf bewuste keuzes maken. Tijdens Wandel Tijdens Je Werkdag wordt daar vandaag aandacht voor gevraagd. Het is niet de bedoeling dat het blijft bij één dag. “Maak met jezelf afspraken zodat het echt geïntrigeerd wordt in je werkdag. Deze dag dient natuurlijk als een keiharde oproep maar het is niet de bedoeling dat je na 24 uur gewoon weer je oude gewoontes oppakt”, vertelt Tari.
Wat kun je doen?
Kleine veranderingen kunnen al grote verschillen maken. “Maak eens een Weeting, oftewel walk your meeting. je overlegt terwijl je wandelt, in plaats van zittend”, legt Tari uit. Ook kun je volgens haar jouw auto iets verder parkeren zodat je weer wat meer stappen zet of ga tijdens een belafspraak eens rondlopen.
Ook als je thuiswerkt heb je geen excuus om te blijven zitten achter je scherm. “Vaker opstaan over het algemeen is gewoon heel belangrijk. Sta iedere dertig minuten minstens één keer op. Al is het heel even als je koffie haalt.” Volgens Tari is het belangrijk om doelen te stellen of juist doelbewuste reminders in te stellen in je agenda. “Wandel niet alleen tijdens je lunch maar maak consistent een kort ommetje ieder half uur. Dat hoeft maar twee minuten van je tijd in beslag te nemen.” Met de campagne hoopt Wandelnet en de gemeente Utrecht een gezonder werkend Nederland te creëren.
Ben jij inmiddels al eens opgestaan van je bureau? Bij deze: ga nu even je benen strekken!
TIP: Lees ook onze andere artikelen over ‘Vrije Tijd’ hier!
Explainer: Earth Hour
Earth Hour, misschien heb je er wel eens van gehoord. Op 25 maart, half 9 lokale tijd, één uur het licht uitdoen voor een betere wereld. In de tijd van klimaatverandering is het voor starters en hun toekomst een niet te vermijden onderwerp. Maar werkt zo’n uurtje wel? In deze explainer legt de Kickstarters uit wat Earth Hour precies is en welk effect het daadwerkelijk heeft.
Door Charlotte de Bont en Lot Niessen
Bekijk hier onze andere video’s.
Seksueel genot van de vrouw meer een prioriteit
Je ontkomt er niet aan tijdens vrijgezellenfeesten, reclames van bekende drogisterijen en gesprekken met vriendinnen: seksspeeltjes. In verschillende slaapkamers vind je vandaag de dag een gadget. Veel vrouwen lijken ook meer waarde te hechten aan hun eigen pleziertjes. Komen vrouwen ook daadwerkelijk meer op voor hun eigen seksuele genot?
Het is geen geheim dat vrouwelijke seksualiteit een moeizame geschiedenis heeft. Vrouwen dienden vroeger vooral om kinderen te baren. Ook over seksspeeltjes werd krampachtig gedaan. Pas in de jaren 50 werden speeltjes erkend en niet meer gezien als een medisch hulpmiddel. Toen in 1969 de pil vrij verkrijgbaar werd, kwam seks losser te staan van voortplanting. Toch werd in de jaren na deze seksuele revolutie vooral de nadruk gelegd op het orgasme van de man. Tegenwoordig zien we hierin een grote verschuiving. De vrouw komt meer op voor haar eigen genot, zegt ook seksuoloog en gynaecoloog Esther Nijhuis.
Het taboe verdwijnt volgens haar en meer vrouwen voelen zich geroepen om aandacht te geven aan hun seksueel genot. Toch zijn er volgens Esther ook vrouwen die nog steeds geneigd zijn om de seksualiteit van hun partner op de eerste plaats te zetten. “Daardoor ontwikkel je jouw eigen seksualiteit minder goed en daardoor heb je ook minder snel zin in seks”, vertelt Esther. Volgens haar moeten deze vrouwen meer egoïsme tonen. “Als je leert hoe je seks kan hebben voor jezelf en niet voor een ander, wordt het vrijen als meer belonend ervaren.”
Ladies Night Homeparties
Seksueel genot kun je dus prima solo ontdekken en ervaren. Vrouwen lijken hier steeds meer aandacht aan te geven. Nicky Janssen is consulente bij Ladies Night Homeparties en ziet deze revolutie ook. Zoals de naam al zegt zijn deze parties speciaal bedoeld voor vrouwen. In de volksmond staan ze meer bekend als de zogenaamde ‘dildoparties’. Je kan een party aanvragen waarnaar er een consulente bij je thuiskomt. Ze neemt een uitgebreid erotisch assortiment mee en geeft er meer uitleg over. “Het belangrijkste is dat we bij de vrouwen thuiskomen. Zo zit je in een ongedwongen en vertrouwelijke sfeer met je eigen vriendinnen”, vertelt Nicky. Volgens haar zijn vrouwen in deze setting opener en delen meer intieme onderwerpen.
“Een party gaat veel verder dan alleen uitleg geven over speeltjes. We spreken niet alleen over het seksuele genot maar bespreken ook dingen zoals vaginisme en onzekerheden tijdens de seks”, legt Nicky uit. De bedoeling is dat vrouwen op een gezellige en laagdrempelige manier investeren in hun eigen seksleven. “We leefden heel lang in een mannenwereld waarin het heel belangrijk was dat alleen de man aan zijn trekken kwam. Nu zien we gelukkig steeds vaker dat de vrouw haar genot vooropzet.” Volgens Nicky is dat ook een van de redenen waarom zij consulente is geworden. “Er is zoveel plezier en genot uit je eigen lijf te halen. Of je nu dik, dun, jong of oud bent. Je bent helemaal oké en ik vind dat vrouwen daarvan mogen genieten”, legt ze uit.
Populariteit
Dat een dildoparty steeds populairder wordt, valt wel af te lezen aan de werknemers van Ladies Night. Inmiddels zijn er 230 consulenten in dienst in Nederland en België. “Wij bestaan achttien jaar en komen al die jaren al in de huiskamers van dames. Er is alleen maar meer vraag naar gekomen dan minder. Het zegt dus wel iets over de revolutie van het genot van de vrouw en hoe positief vrouwen deze avonden ervaren”, vertelt Nicky.
Volgens Nicky wordt het gebruik van erotische speeltjes ook steeds toegankelijker. Zo staan ze bij Kruidvat in de schappen en introduceerde Hema ook een eigen seksspeeltje. Vrouwen voelen zich niet meer raar of vinden het extreem wanneer ze gebruik maken van een gadget. Ze willen meer experimenteren en genieten. “Dames hoeven niet meer als een zeester in het donker te liggen op het moment dat hun partner zin heeft. Ze kiezen ook voor hun eigen genot”, legt Nicky uit.
Boost jouw seksueel verlangen
Heb je moeite om jouw eigen seksueel genot te ontdekken? “Start dan laagdrempelig en begin bij jezelf”, geeft seksuoloog Esther aan. Vragen zoals ‘Wat vind ik lekker?’ en ‘Wat vindt mijn lichaam fijn?’ kun je zelf ontdekken. Er bestaan verschillende soorten verlangen. “Er zijn mensen die een heel sterk initieel verlangen hebben, zij hebben snel zin in seks. Vaak zie je dit bij mannen. Ruim 70 procent van de vrouwen hebben juist een responsief verlangen.” Dat betekent dat je niet van jezelf zin in seks hebt maar wel zin in seks kan krijgen. Door bijvoorbeeld strelingen kan dat verlangen ontstaan.
Als je dat een brug te ver vindt, kun je ook gewoon beginnen met lezen over seksueel verlangen. “Websites zoals Rutgers en Seksualiteit.nl bieden veel informatie. Het begint echt met jezelf te ontdekken. Niemand hoeft te weten wat jij in de slaapkamer of in de badkamer met jezelf doet. Als jij daar zelf mee aan de slag gaat dan voel jij de vrijheid nog meer om dat ook mee te nemen in de slaapkamer”, aldus Esther.
Als je geen seksuele vrijheid binnen je relatie ervaart, is het een goed plan om dit bespreekbaar te maken. “Je kunt aangeven dat je iets anders wilt proberen bijvoorbeeld. Er zijn ook sensate focus-oefeningen voor. Dat zijn oefeningen om jezelf te strelen en eigenlijk je erotische zones te ontdekken. Dat kan je solo doen of met je partner en zo ontdek je wat je lekker vindt”, legt Esther uit.
In haar seksuologiepraktijk ziet ze jonge vrouwen voorbijkomen die niet weten wat ze lekker vinden. Ook vinden ze het moeilijk om dit aan te geven aan hun partner. “Mijn tip zou zijn om dit gesprek aan te gaan buiten het bed, met je kleren nog aan. Als je onzorgvuldig kritiek gaat geven op iemand zijn seksueel presteren of functioneren, kan dat schade aanrichten. Je moet doordacht communiceren”, vertelt Esther.
Reactie van mannen
Als meer vrouwen aandacht besteden aan seksspeeltjes en hun eigen genot, kunnen mannen hier mogelijk van afschrikken. Nicky ziet dit af en toe terug tijdens de Ladies Night Parties. “Er zijn een hoop mannen die denken dat ze door de aanschaf van een speeltje niet meer goed genoeg zijn. Zo zit het absoluut niet in elkaar. Een speeltje dient niet als vervanger van een partner. Het is juist zo dat je er samen plezier van kunt hebben”, vertelt ze. Een speeltje geeft volgens haar toegevoegde waarde aan een gezamenlijk seksleven.
In haar seksuologiepraktijk ziet Esther juist het tegenovergestelde. “Er zijn veel mannen die hun vrouwen aansporen om ook te gaan genieten. Zij vinden het geen probleem om samen een speeltje te gebruiken.”
Lentekriebels
Nu de lenteperiode officieel is ingegaan en het zonnetje vaker tevoorschijn komt, kun je mogelijk lekkerder in je vel zitten. Er zijn volgens Esther aanwijzingen dat bij vrouwen door zonlicht meer serotonine wordt aangemaakt. Daardoor kan de zin in seks meer opspelen. “Het kan natuurlijk zo zijn dat als mensen meer naar buiten gaan en mensen minder kleding dragen, dat de zin in vrijen meer geprikkeld wordt. Bij mannen is dat minder aangezien zij een veel stabielere hormoonspiegel hebben”, vertelt Esther. Daarmee kunnen de lentekriebels dus letterlijk en figuurlijk opspelen. Gun jezelf dan vooral ook zeker een genietmomentje, met of zonder partner, als de hormonen door je lijf gieren!
Lees ook al onze andere artikelen over het thema ‘identiteit’ hier!
Doodgewoon: praten over je einde
De dood, het enige wat zeker is in ons leven. Vroeg of laat krijgt iedereen ermee te maken, jij dus ook. Uit het Nationale uitvaartwensenonderzoek van Uitvaartverzekeringwijzer.net blijkt dat een uitvaart anno 2023 steeds meer een toost op het leven wordt. De traditionele koffie en cake verdwijnt dus langzaam en maakt plaats voor een informele borrel. Taboe of niet, het is tijd dat ook wij de dood bespreekbaar maken.
Uit het uitvaartwensenonderzoek blijkt dat cremeren in de leeftijdscategorie 18 tot 30 jaar het meest populair is. Heb jij al nagedacht over wat je wilt? Misschien wil je nu nog helemaal niet nadenken over je eigen begrafenis. Als starter sta je namelijk midden in het leven en kan een gesprek over de dood nog ver weg lijken. Toch is het heel erg gezond om hierbij stil te staan en de dood niet te ontwijken. Met programma’s zoals Over Mijn Lijk wordt het gesprek over sterven ook aangekaart. Desondanks blijft het een gevoelig onderwerp, blijkt ook uit onderzoek van SIRE. Slechts zestien procent van de ondervraagden is bewust bezig met het eigen sterven.
‘Tijd voor verandering’, dacht ook kunstenares Laurien Schrooten. In 2022 bedacht zij de workshop ‘#YODO’, You Only Die Once. In de workshop ga je in drie rondes jouw eigen uitvaart ontwerpen. Bij Laurien thuis werd niet om de dood heen gedraaid. Dat is ook de reden dat ze nu een hele open blik op de dood heeft. “Ik zou graag willen dat andere mensen dat ook krijgen. Er heerst namelijk een taboe. Mensen vinden het moeilijk om erover te beginnen of praten er zelfs helemaal niet over. Ik wil met deze workshop juist een tegengeluid geven zodat mensen er niet zo krampachtig over doen”, vertelt ze.
Je eigen uitvaart ontwerpen
In You Only Die Once benadert Laurien de dood met veel humor en contradictie. Bij de eerste ronde speel je het ‘memoriam memory-spel’. “Het eerste deel dient eigenlijk als een soort inspiratieronde. Je zit in een kring en speelt het memory spel. Daarin komen afbeeldingen voorbij waarin rituelen rondom de dood staan afgebeeld”, legt ze uit. Hier staan bijvoorbeeld foto’s van de standaard koffie en cake op maar ook vernieuwende typen uitvaarten. Denk hierbij aan hologrammen waarbij je nog een laatste persoonlijke boodschap kan meegeven aan je nabestaanden. “Je komt door dit spel erachter wat bij jou past en wat je interessant vindt voor je eigen einde.”
Deze bevindingen neem je mee naar de tweede ronde: het levend testament. In dit onderdeel gaan mensen een kistje knutselen in de sfeer van hun uitvaart. “Vaak als je met je handen bezig bent, ontstaat er een hele open sfeer. Dit is een hele fijne en luchtige manier om een gesprek over de dood te voeren”, vertelt Laurien. Ook kan het kistje worden aangevuld gedurende je hele leven met nieuwe ideeën over je uitvaart, muziek of foto’s. “Het is niet zo dat als je jouw uitvaartwensen eenmaal hebt opgeschreven dat ze voor altijd vaststaan. Het is een blijvend proces wat ook steeds kan veranderen”, benadrukt ze.
De laatste ronde vormt de generale repetitie. “Je gaat hierbij je eigen uitvaartwensen opvoeren. Het voelt heel gek om te doen, maar het is eigenlijk heel grappig. Ik wil benadrukken dat je de dood en rouwen mag benaderen met een vleugje humor.” Volgens Laurien hoeft het niet allemaal zo zwaar te zijn zoals we allemaal denken.
Rouw op je dak
Amanda van den Hurk is rouwbegeleider en eigenaar van het bedrijf Sweet Goodbyes. Zij biedt steun en inzicht bij rouw en verlies. Als starter kan je veel verantwoordelijkheid ervaren op het gebied van je carrière, partner, huishouden en vrijetijdsinvulling. Een hectisch leven combineren met je eigen verdriet is zwaar. Hoe ga je het beste om met dit complexe rouwproces?
Volgens Amanda helpt het absoluut als je het verdriet er kunt laten zijn. “Uiteraard is het op zijn zachts gezegd klote wat je is overkomen, wie of wat je ook bent verloren. Als het je niets zou doen, was de gebeurtenis of de persoon niet belangrijk voor je. Rouwen is immers het gevolg van de liefde die je voelt voor datgene of degene die er nu niet meer is”, legt Amanda uit.
In het rouwproces komen talloze emoties voorbij. “Sommige deskundigen praten over fasen in het rouwproces, andere over taken. Nadat je een taak hebt volbracht mag je een vinkje zetten… Nou, ik moet je helaas uit de droom helpen, want de fases werken over het algemeen geen vaste volgorde af. Ze gaan vaak dwars door elkaar heen”, aldus Amanda. Om je een idee te geven van wat er op je af kan komen tijdens het proces is hier een opsomming:
Een heftig proces dus. Dingen die je kunt doen of ondernemen bij rouwverwerking zijn volgens Amanda dan ook om jezelf de tijd te gunnen om met het verdriet en gemis om te gaan. Dat kan tegenvallen, zeker in onze maatschappij die maar blijft doordraaien. “Probeer, hoe moeilijk dat in het begin ook zal zijn, de regie te pakken in je rouwproces. Dat kan door je omgeving te laten weten hoe jij je voelt en wat je behoeften zijn. Geef aan wat je wel wil, maar zeker ook wat je juist niet fijn vindt”, vertelt Amanda.
Iedereen maakt in zijn leven meerdere rouwprocessen mee, maar dat wil niet zeggen dat iedereen er op dezelfde manier mee omgaat. “Ieder rouwt op zijn eigen manier en op zijn eigen tempo. Juist daarom is het ontzettend belangrijk aan te geven wat jij nodig hebt.”
Verbinding
Er ligt dus ook verbinding in dit complexe thema: iedereen maakt het namelijk mee, zoals Amanda al aangaf. “Een heel makkelijk gespreksonderwerp tijdens een ongemakkelijke stilte is het weer. Tijdens het aansnijden van dat luchtige onderwerp kijkt niemand je raar aan. Het zou zo mooi zijn als de dood ook vaker en meer gewoon ter sprake komt.” Zo wordt iedereen bewust van de dood en de daarbij komende rouw. “Door het gemis en de rouw er daadwerkelijk te laten zijn, waardeer je na verloop van tijd de simpele dingen in het leven nog meer dan daarvoor”, aldus Amanda.
Ook Laurien Schrooten sluit zich hierbij aan. “Er is geen specifiek handboek voor rouwen. Iedereen rouwt anders”, vertelt Laurien. In haar workshop merkt ze dat mensen heel graag willen vertellen over hun eigen ervaringen. “We creëren vaak de ruimte niet voor de reactie van een ander. Het invullen voor iemand is het slechtste wat je kan doen. Als diegene er niet over wil praten dan geeft die persoon het wel zelf aan”. Volgens Laurien is het gesprek niét aangaan het slechtste wat je kan doen. Erover praten lijkt misschien simpel maar kan volgens haar juist het verschil maken.
Van leven ga je dood, het hoort er nu eenmaal erbij. Ontwijk het gesprek over de dood dus niet, zoals Amanda en Laurien aangeven. Dus vertel eens, wat zijn jouw wensen voor je laatste feestje?
TIP: Lees al onze artikelen over het thema ‘identiteit’ hier!
3X Vegan recepten voor dummies
Deze week is het de nationale Week Zonder Vlees én Zuivel! Je wordt dus uitgedaagd om van je ontbijt tot aan je diner volledig vegan te eten. Als je een vlees- en cappuccinoliefhebber bent, is dit misschien een ver-van-je-bed-show. Wees niet bang, De Kickstarters schiet je te hulp en heeft makkelijke, budget-proof maar vooral lekkere vegan recepten voor je!
Wat is het belang van de Week Zonder Vlees & Zuivel?
Als starter weet je vast wel dat je aan je toekomst moet denken. Het klimaat speelt hier uiteraard ook een grote rol in. Deze week moet hier ook een positief steentje aan bijdragen. “Wanneer je als volwassene één week geen vlees eet, bespaar je al 132 liter water en 52 kilometer autorijden. Als je daarnaast ook zuivel laat staan, bespaar je maar liefst 193 liter water en 80 kilometer autorijden”, vertelt Margot van Hout, woordvoerder van de nationale week. Afgelopen jaar deden er ruim 2,7 miljoen mensen mee aan de Nationale Week zonder Vlees en Zuivel.
In één keer cold turkey veganist worden, is best een grote stap. Hoe moet je beginnen en vooral hoe houd je het ook vol? Volgens Margot hoef je niet meteen volledig vegan te worden na deze zeven dagen. “Eigenlijk willen we een flexitarisch eetpatroon promoten, waarbij vlees en zuivel afgewisseld worden met vegetarische en plantaardige alternatieven.” Af en toe dus een plantaardig biefstukje of soya-yoghurt als ontbijt is ook al een goede stap.
Margot haar favoriete recept van Voedingscentrum:
Ga de uitdaging samen aan
Een week zonder vlees en zuivel kan een uitdaging zijn. Margot benadrukt dan ook dat je deze uitdaging samen kunt aangaan. “Vraag je partner, vrienden of huisgenoot of ze ook mee willen doen. Ga samen naar de supermarkt, bekijk alle vlees- en zuivelvervangers en kijk wat je aanspreekt.” Zie het dus echt als een challenge en kijk hoe creatief mogelijk je dit kan aanpakken. Ook handig als je even krap bij kas zit: veel supermarkten spelen in op deze Week Zonder Vlees en Zuivel. Genoeg aanbiedingen dus!
Goed om te weten
Tara Eikenaar werkt bij het Voedingscentrum en benadrukt wel dat je bij een langdurig veganistisch eetpatroon geen vitamine B12 binnenkrijgt. “Dat komt omdat deze vitamines in dierlijke producten zitten.” Andere vitamines zoals B1, B2 en calcium kun je wel vinden in groente, granen en peulvruchten. Een andere tip om toch deze vitamines binnen te krijgen, zodat jij geen last krijgt van vermoeidheid en concentratieproblemen, is B12-supplementen slikken
Tara haar favoriete recept van Voedingscentrum:
En als laatste: De Kickstarters favoriete receptje van het Instagram-account van Vegafoodness. Makkelijk en lekker. Eet smakelijk!
Verbod op TikTok? “Voor jonge kiesgerechtigden juist belangrijk.”
Hoe krijg je starters naar de stembus? Sommige politici proberen het door filmpjes te plaatsen op de populaire app TikTok. Toch willen D66, ChristenUnie en de Partij voor de Dieren nu dat politici hiermee stoppen. Althans, totdat de app alle veiligheidsproblemen oplost. TikTok ligt onder vuur door een recent onderzoek van BNR waaruit blijkt dat het via de app mogelijk is om met betaalde advertenties desinformatie en haat te verspreiden. Maar op wat voor andere manieren bereik je dit jonge publiek tijdens de verkiezingen dan?
Onderzoek TikTok
Uit het onderzoek van BNR blijkt dat TikTok onder meer advertenties toelaat met het adres van Sigrid Kaag, opruiing en desinformatie. Eerder deze maand wilde de Europese Commissie TikTok ook al verbieden op alle werktelefoons van hun werknemers. Dat deden ze naar eigen zeggen uit angst voor cyberaanvallen. De partijen CDA, D66 en ChristenUnie willen nu dus ook een verbod op de Chinese app in de Tweede Kamer. Ze zijn bang voor spionage door de Chinese overheid. TikTok heeft zelf aangegeven de regelgeving aan te passen, zodat gegevens van Europese gebruikers ook echt in Europa blijven.
Op dit moment zitten er zes landelijke partijen op TikTok. GroenLinks heeft verreweg de meeste likes: 1,1 miljoen. De filmpjes die voorbijkomen, zijn vaak met een vleugje humor, volgen bekende trends op, of zijn vlot bewerkt. Door deze luchtige manier van politiek verwerken, zou je het jongere publiek kunnen aanspreken. De grootste groep gebruikers op TikTok is namelijk tussen de 20 en 24 jaar. Starters vallen hier dus ook deels onder. Floris Vermeulen is docent politicologie op de Universiteit van Amsterdam. Volgens hem zijn online-campagnes voor jonge kiesgerechtigden inderdaad belangrijk. “Uit ons onderzoek in Amsterdam blijkt dat een groot deel van de jongeren informatie over de politiek vooral, of soms zelfs helemaal, digitaal tot zich neemt”, legt hij uit.
Toch zijn er ook andere platforms naast TikTok beschikbaar. “Ondanks de populariteit van TikTok is het dus niet zo dat dit de enige manier is om jongeren te bereiken. Belangrijker in deze discussie is het besef dat jongeren anders bereikt moeten worden dan andere kiezersgroepen en dat nieuwe online-middelen daarbij onmisbaar zijn”, vertelt Floris.
Politicoloog Julia Eijlander denkt dat politici op TikTok verbieden juist averechts werkt. Volgens haar ligt op dit moment het probleem vooral bij het imago van politici. “Voor veel jongeren is dit toch nog steeds wel stoffig en saai. Dankzij TikTok kan dat denk ik veranderen. Politici begeven zich dan ‘onder’ de jongeren. Jongeren kunnen op die manier zien dat politici ook best cool kunnen zijn”, vertelt ze. Julia weet dat er op social media ook dingen fout kunnen gaan, maar volgens haar is dat altijd een risico dat je neemt.
Kloof tussen politici en jong publiek
De opkomst voor de Provinciale Statenverkiezingen is al jaren niet hoog. In 2019 kwam er ruim 56 procent landelijk opdagen. Floris deed voor de UvA onderzoek naar dit opkomstpercentage. Volgens hem komen met name praktisch opgeleiden starters het minst opdagen bij de verkiezingen. Dit jonger publiek geeft zelf aan dat ze weinig interesse en vertrouwen hebben in de politiek. “Daarnaast blijkt dat een groot deel van hen het gevoel heeft dat hun stem er niet toe doet. Je kan dus zeker spreken van een kloof tussen de politiek en jongeren. Om die kloof te overbruggen is er aan beide kanten verandering nodig.”
Volgens Floris moet de politiek zich meer zorgen maken over het gebrek aan vertrouwen en interesse onder veel jongeren. Daarnaast zouden ze middelen moeten bedenken om die interesse en het vertrouwen te vergroten. Vanuit jongeren is er ook een verandering nodig. “Jongeren zouden zelf ook politiek bewuster kunnen worden en zich beseffen dat het uiteindelijk hun toekomst is dat bij verkiezingen op het spel staat. Niet-participeren betekent uiteindelijk dat anderen de beslissing voor jou zullen nemen”, vertelt Floris.
Volgens Floris heeft het lage opkomstpercentage van de Provinciale Statenverkiezingen ook te maken met het feit dat starters het zien als tweederangs verkiezingen. “Er is ook minder aandacht voor deze regionale verkiezingen in vergelijking met Tweede Kamerverkiezingen. Het is heel moeilijk de opkomst onder starters te verhogen. Dat vergt een langdurige structurele aanpak die gericht is op een bewustwordingsproces van wat het belang is van deze verkiezingen”, legt hij uit.
Ook politicoloog Julia erkent een kloof tussen politici en het jongere publiek. “De kloof wordt naar mijn mening ook vergroot door bijvoorbeeld het taalgebruik. Zelf voor hoogopgeleide burgers vind ik soms dat politici moeilijke woorden gebruiken”, legt ze uit. De verandering zit dus ook in het toegankelijker maken van de politiek.
Opkomst stimuleren
Wie een kijkje neemt in de verkiezingsprogramma’s van politieke partijen, ziet vaak door de bomen het bos niet meer. Ze bestaan namelijk vaak uit heel veel pagina’s en geven geen concrete samenvatting. Met zoveel partijen kan het lastig worden om je goed in te lezen. Stemwijzers, korte filmpjes, en het bijwonen van een debat specifiek gericht op starters, kunnen je bijvoorbeeld hierbij helpen. Floris denkt dat de verantwoordelijkheid voor deze onlinecampagnes voor een belangrijk deel bij de politieke partijen ligt. Ook de media moeten hier voldoende zorg voor dragen volgens hem. “Daarnaast zou men starters specifiek en apart moeten benaderen op manieren die hen aanspreken. Dus bijvoorbeeld online”, vertelt hij. Ook bij een verbod op TikTok zijn er andere manieren om dit te doen. Denk aan Instagram-accounts zoals NOS-stories bijvoorbeeld.
Julia is ook van mening dat de politiek zelf de opkomst kan stimuleren onder starters. Zij moeten zich voor dit jongere publiek echt richten op onderwerpen die ze ook daadwerkelijk wat aan gaan. Zoals het klimaat, huisvesting en de arbeidsmarkt. “Door meer over dat soort onderwerpen te spreken en meningen te vragen van het jonge volk, worden jongeren gestimuleerd om te stemmen. Het werkt toch meestal zo: als je er zelf wat aan hebt of als het je aan gaat, vind je er wat van.
Vind je de keuze voor de Provinciale Statenverkiezingen nog steeds lastig? Naast een StemWijzer en KiesKompas bieden veel provincies en gemeenten een tool. “In deze tool staat van alle politieke partijen de belangrijkste punten uit hun programma beschreven. Dit creëert overzicht: met een korte klik kun je lezen wat verschillende partijen belangrijk vinden”, vertelt Julia. Een voorbeeld van deze tool vind je hier.
TIP: lees alles over de verkiezingen van 15 maart hier.
Dit zijn de Provinciale Statenverkiezingen in Limburg uitgelegd
Op 15 maart is het weer tijd om onze stem te laten horen! Dit keer voor de Provinciale Statenverkiezingen, die draaien om de provincie waar jij woont. Elke provincie heeft haar eigen belangrijke thema’s en kwesties die ertoe doen. De Kickstarters zoekt per provincie uit wat je moet weten voordat je gaat stemmen. In deze editie richten we ons op de meest Zuidelijke provincie van Nederland: Limburg!
Elke vier jaar kun je stemmen voor de Provinciale Staten. De uiteindelijk gekozen leden vormen het parlement van de provincie. Allereerst goed om te weten: het aantal leden van de Provinciale Staten is afhankelijk van het aantal inwoners van een provincie. De provincie Limburg bestaat uit ongeveer 1,118 miljoen inwoners, laat datasite allecijfers.nl weten. Dat maakt dat er 47 statenleden worden gekozen in deze provincie. Dit jaar doen er een recordaantal van twintig partijen mee aan de verkiezingen. Deze partijen bestaan uit landelijke partijen maar ook uit lokale Limburgse partijen.
Veel partijen dus en allemaal hebben ze een andere visie op hoe de provincie Limburg met beleid moet omgaan. Jos van den Broek is politiek verslaggever bij 1Limburg en interviewde alle twintig partijen. Hij snapt dat de jonge generatie zich lastig kan informeren over deze verkiezingen. “Het is logisch dat je overrompeld wordt door al deze verschillende standpunten en niet meer weet op wie je moet stemmen. Daarnaast doen er ook veel lokale partijen mee, hun standpunten zijn vaak nog niet zo bekend bij een groter publiek”, aldus Jos. Bij de vorige verkiezingen deden er veertien partijen mee, dit jaar is dat aantal dus flink toegenomen.
De bekende StemWijzer kan je helpen bij het bepalen van je politieke voorkeur. Nieuw dit jaar is het Kieskompas in Limburg. Anders dan bij de StemWijzer, kan je hierbij vooraf niet zien wat een partij voor mening heeft over een bepaalde stelling. Als je dyslexie hebt of als je politiek lastig vindt, kun je ook gebruik maken van het hulpje binnen het Kieskompas: Steffie. Politieke begrippen worden bijvoorbeeld extra toegelicht en stellingen worden voorgelezen. De test moet zo toegankelijker worden voor iedereen.
Provinciale Statenverkiezingen 2019
De populariteit van de Provinciale Staten is niet zo groot. Dat valt af te lezen aan de opkomstaantallen de afgelopen jaren. Bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen was er in Limburg een opkomst van ruim 52 procent. Dit is hoger dan in 2015, toen was de opkomst namelijk maar 45 procent. Dat de provincie dit aantal toch nog te laag vindt, bevestigt een nieuwe campagne.
Met de campagne ‘Laat je stem horen op 15 maart’ heeft de provincie één doel: zoveel mogelijk Limburgers naar de stemhokjes krijgen. Volgens onderzoeksbureau Ipsos weet de jongere generatie tussen de 18 en 34 jaar het minst over deze verkiezingen. Weet jij als starter wat de provincie Limburg allemaal voor taken heeft? Om het je iets makkelijker te maken hebben we de kerntaken voor je op een rijtje gezet:
Limburg schuift een stuk naar rechts toe
Op dit moment is CDA de grootste Statenfractie in Limburg met acht zetels. PVV volgt hen op de voet met zeven zetels. Of CDA opnieuw de grootste partij blijft dit jaar is nog niet zo zeker. Uit recente peilingen van EenVandaag en Ipsos blijkt namelijk dat PVV zomaar de meeste zetels kan veroveren op 15 maart. Dat heeft volgens Jos te maken met de ontevredenheid die er op dit moment in Limburg heerst. “De PVV heeft weinig affaires en gedonder gehad binnen onze politiek. Daarnaast is er in Limburg ook sprake van een Wilders-effect. Hij is natuurlijk geboren in Venlo en dat schept toch voor heel veel mensen een band”, legt hij uit.
Uit dezelfde peiling komt naar voren dat CDA moet rekenen op een flinke tegenvaller met ‘maar’ vier zetels. Sinds 1974 is CDA elf keer de grootste partij geweest tijdens de Provinciale Staten in Limburg. Alleen in 2011 wist de PVV de partij in te halen. Reden voor dit verlies dit jaar zijn volgens Jos de tientallen affaires in Limburg over integriteit en bestuurscultuur. “CDA ligt daarbij iedere keer weer onder een vergrootglas. Als je gedoe, gedonder en gezeik hebt binnen een partij, en je komt iets te vaak in opspraak, kost je dat stemmen.”
Wat speelt er in Limburg?
Volgens Jos speelt het vertrouwen in de overheid een grote rol bij de verkiezingen. “Neem nu eens Forum voor Democratie. Zij hadden eerst zeven zetels binnen de Provinciale Staten. Uiteindelijk springen alle kikkers uit de kruiwagen en houden ze nog maar twee over. Daar word je natuurlijk niet blij van. Dat is ook niet goed voor het aanzien van de politiek”, vertelt de verslaggever.
Limburgers en met name starters vinden bestaanszekerheid en leefbaarheid een belangrijk onderwerp. Het gaat hierbij dan vooral om betaalbare woningen en armoede. Mede door de inflatie zijn deze onderwerpen een belangrijke rol gaan spelen. Ook speelt de energiecrisis en het produceren van nieuwe energie een grote rol in Limburg. “Als je met windmolens en zonne-energie het niet redt, komen partijen namelijk ook op de belangrijke discussie of er wel of geen kerncentrale in Limburg moet komen.”
Verder zie je dat partijen zoals de PVV en JA21 zich heel erg richten op het onderwerp ‘stem ze weg’. “Ze zeggen hiermee eigenlijk dat een stem vóór hen, een stem tegen het kabinet-Rutte IV is”, legt Jos uit.
Waarschijnlijk herinner jij je nog de beelden van de heftige overstromingen in 2021 in Limburg. Toch komt dit thema niet vaak voor in de verkiezingsprogramma’s. Volgens Jos zijn er maar twee lokale partijen in Limburg die het hebben over de waterveiligheid.
Met stip op één is het grootste onderwerp in Limburg de stikstofcrisis. “Mede daardoor wordt verwacht dat nieuwkomer BoerBurgerBeweging op vier zetels uitkomt bij de verkiezingen.”
Uniek in Limburg
Wat bijzonder en uniek in Limburg is, is dat ze al vier jaar lang een extraparlementair college hebben. Dat hebben ze als enige in Nederland. “Het was eigenlijk een soort van noodgreep. Bij de vorige verkiezingen is het niet gelukt om een traditionele coalitie te vormen omdat de partijen het niet eens werden met elkaar”, vertelt Jos. De grondslag is dus geen coalitieakkoord maar een zogenoemd ‘collegeprogramma’.
“Dat betekent dat steeds gezocht wordt naar wisselende meerderheden in de Staten.” Het voordeel van een extraparlementair college is dat kleinere partijen meer winst boeken. Grote partijen vinden deze oplossing logischerwijs om die reden minder goed. Jos verwacht dat het ook dit jaar niet lukt om een fatsoenlijke coalitie te vormen. “Met twintig partijen, zoveel versplintering en polarisatie, denk ik dat je weer verplicht bent om een extraparlementair college te vormen.”
Op 15 maart zullen we het antwoord weten. Jij gaat toch ook stemmen?
Lees ook al onze andere artikelen over de verkiezingen hier.